Skomentuj (6) 
Podziel się!
Udostępnij
Twittnij
Wyślij
Drukuj
Koniunktura na rynku węgla sprzyja producentom tego surowca, pozwalając uzyskiwać niezłe wyniki. Dochodzą jednak pierwsze niepokojące sygnały... Czy polskie górnictwo jest przygotowane na schłodzenie koniunktury?
Więcej albo mniej
Polskie górnictwo węgla kamiennego miało w 2017 r. 3,611 mld zł zysku, co jest efektem zysku wypracowanego na głównej działalności, czyli produkcji i sprzedaży węgla (2,656 mld zł). Przypomnijmy, że w 2016 roku zanotowano stratę 666,4 mln zł, a w 2015 roku aż 2,18 mld zł.Oprócz koniunktury na rynkach węglowych oraz wysokich cen surowca na wynik wpłynęły także działania restrukturyzacyjne, w tym przekazywanie aktywów do Spółki Restrukturyzacji Kopalń.
W 2017 roku sprzedaż surowca osiągnęła poziom 66,3 mln ton, przekraczając tym samym poziom wydobycia, co przełożyło się na obniżenie (o 1/3) stanu zapasów przy kopalniach. Ponad 90 proc. węgla ulokowano na rynku krajowym.
W roku 2017 import węgla do Polski wyniósł 13,3 mln ton. W całym roku 2018 może przekroczyć poziom 15 mln ton.
- To zły znak. Widać, że węgiel z zagranicy jest coraz bardziej konkurencyjny wobec krajowego - ocenia prof. Marek Szczepański, socjolog z Uniwersytetu Śląskiego. - Każdy kolejny milion ton węgla z zagranicy oznacza zagrożenie dla zatrudnienia w polskich kopalniach.
Utrzymać poziom
Program dla górnictwa węgla kamiennego do 2030 r. przyjęty przez rząd na początku 2018 roku przewiduje radykalną naprawę branży przy aktywnym współudziale państwa, które będzie tworzyło warunki sprzyjające rentowności, efektywności i nowoczesności sektora.Wolumen węgla dla polskiej energetyki pozostanie w perspektywie wieloletniej na podobnym poziomie, jak obecnie, tj. ok. 65 mln ton. Jednak po to, by utrzymać obecną wielkość wydobycia, trzeba budować nowe kopalnie. Polski węgiel potrzebuje jasnej polityki rządu, w tym decyzji co do otwarcia na inwestycje zagraniczne. Bez inwestycji krajowy popyt będzie zaspokajany wzrastającym importem węgla.
W UE węgiel jest na cenzurowanym, ale w skali świata rola węgla kamiennego w gospodarce nie maleje, a niektóre analizy wskazują na wzrost jego konsumpcji do 2040 roku.
Według Janusza Olszowskiego, prezesa Górniczej Izby Przemysłowo-Handlowej, obiegowa teza, że świat odchodzi od węgla, jest nieprawdziwa. Według prognoz Międzynarodowej Agencji Energii, zużycie węgla do 2040 roku wzrośnie o 200 mln ton. Globalna produkcja węgla kamiennego przekracza 7 mld ton, w 2017 roku wzrosła o 200 mln ton, a wydobycie węgla brunatnego notuje stały poziom 800 mln ton. Węgiel zajmuje stabilne, trzecie miejsce jako nośnik energii pierwotnej, mając 20-procentowy udział w globalnej strukturze zużycia - za gazem i ropą naftową.
W Unii Europejskiej produkcja węgla kamiennego systematycznie maleje, z 350 mln ton w 1960 roku, do nieco ponad 60 mln ton w 2017 roku. Rośnie natomiast jego import spoza Unii.
- Cieszą się z tego najwięksi producenci na świecie, bo to napędza im koniunkturę, kosztem ograniczania produkcji wewnętrznej - zaznacza Olszowski.
Zanim przyjdą chude lata
W czasie dobrej koniunktury górnictwo powinno przygotowywać się na okres spadku cen węgla. Postuluje się m.in. zmianę w zakresie organizacji pracy, w tym wydłużenie tygodnia pracy kopalń do sześciu dni (przy pięciodniowym czasie pracy górników). Przedstawiciele górniczych związków zawodowych nie chcą nawet o tym słyszeć.- Kluczem do rozwoju kopalń jest stabilność, której górnictwo nie doświadczało w ostatnich latach - mówi Tomasz Rogala, prezes zarządu Polskiej Grupy Górniczej.
Trudno się z tym nie zgodzić. O ile bowiem łatwo daje się ograniczyć proces wydobycia kopalni, o tyle odtworzenie tych mocy produkcyjnych jest już procesem wieloletnim. PGG wydobyła w pierwszym półroczu 2018 roku 14,8 mln ton węgla. W drugim półroczu wydobycie ma być wyższe o milion ton. W pierwszej połowie 2018 roku PGG zdołała wypracować 294 mln zł zysku netto, zarabiając 28,55 zł na tonie sprzedanego węgla. Rogala prognozuje, że tegoroczna łączna wartość inwestycji w PGG przekroczy 2 mld 666 mln zł.
Wśród największych realizowanych projektów znajdują się między innymi: ukończenie budowy szybu VII w kopalni Murcki-Staszic, integracja techniczna ruchów Chwałowice i Jankowice (w ramach kopalni zespolonej ROW) 700 m pod ziemią, budowa centralnej lub grupowej klimatyzacji w ruchach Marcel-Jankowice, Mysłowice-Wesoła i Halemba, a także rozpisane do 2020 roku zakupy nowego sprzętu: obudowy zmechanizowanej, przenośników taśmowych i zgrzebłowych, ciągników spalinowych kolejek podwieszanych, zestawów transportowych, wentylatorów lutniowych oraz pomp odwadniających, szlamowych i technologicznych.
PGG informatyzuje proces zakupów. Komunikacja z partnerami ma odbywać się w formie elektronicznej. Spółka nie tylko rezygnuje z papierowej dokumentacji zakupowej, ale porządkuje przy tym postępowania przetargowe, wprowadzając regułę kontraktacji urządzeń kluczowych dla procesu produkcyjnego średnio z 8,5-miesięcznym wyprzedzeniem. Te nowe zasady mają zapewnić firmie stabilność oraz ułatwić planowanie dostawcom.
Także w produkującej węgiel koksowy Jastrzębskiej Spółce Węglowej stawiają na inwestycje. Do 2030 roku łączne nakłady inwestycyjne mają wynieść około 18,9 mld zł, co pozwoli zwiększyć produkcję węgla z 15,6 mln ton w roku 2018 do 18,2 w roku 2030. Program inwestycyjny Grupy JSW zakłada także modernizację i optymalizację działalności segmentu koksowniczego oraz zapewnienie samowystarczalności energetycznej poprzez rozwój mocy wytwórczych z wykorzystaniem własnej bazy surowcowej, czyli metan i gaz koksowniczy. Spółka chce zwiększyć udział produkcji węgla koksowego w produkcji ogółem do poziomu powyżej 85 proc. od 2020 roku.
- Modernizujemy zakłady przeróbcze kopalń Budryk i Knurów-Szczygłowice - zaznacza prezes JSW Daniel Ozon. - Poziom produkcji i sprzedaży koksu będzie wynosił powyżej 3,4 mln ton. Docelowo koks wielkopiecowy o wysokich parametrach ma stanowić aż 78 proc. produkcji Grupy. Aby osiągnąć taką produkcję koksu, musimy zmodernizować dwie baterie koksownicze w Koksowni Przyjaźń.
Nakłady inwestycyjne w Grupie Kapitałowej LW Bogdanka wyniosły w 2017 roku 373,4 mln zł. W 2018 roku CAPEX jest na wyższym poziomie: 496 mln zł. Najwięcej, bo ponad 291 mln zł, pochłonie budowa nowych wyrobisk i modernizacja istniejących. Blisko 143 mln zł Bogdanka zamierza wydać na utrzymanie parku maszynowego.
Jak poluzować gorset
Redukcja obciążeń podatkowych dla górnictwa to kwestia od dawna poruszana w relacjach branża-rząd. Decyzji brak, a wizja dekoniunktury mobilizuje środowisko - temat znów robi się gorący.Górnicza Izba Przemysłowo-Handlowa przypomina, iż przedsiębiorca górniczy jest obciążony 34 podatkami i innymi opłatami o charakterze podatkowym, z których 9 jest charakterystycznych wyłącznie dla branży górniczej. Polityka fiskalna państwa wobec górnictwa węgla kamiennego powoduje problemy w funkcjonowaniu branży, a w czasie dekoniunktury na rynku węgla - zdaniem GIP-H - wręcz uniemożliwia utrzymanie jej rentowności. W sektorze węglowym podkreślają, że dochody budżetu państwa i gmin górniczych z tytułu podatków, składek czy parapodatków, którymi obciążony jest sektor wydobywczy, stanowią ogółem jedną trzecią dochodów ze sprzedaży węgla.
Walka ze smogiem eliminuje z rynku detalicznego muły i flotokoncentraty, co także uderza w producentów węgla. Produkcja węgla wyższej jakości przełoży się też na wzrost jego cen. To z kolei będzie skutkować wypychaniem węgla z sektora komunalno-bytowego przez inne źródła energii, w tym przez gaz.
Niezależnie od polityki fiskalnej, decydujące dla rodzimego górnictwa mogą być postulowane zmiany w organizacji pracy, w tym wydłużenie tygodnia pracy kopalń. Tutaj szykują się trudne rozmowy rządu i pracodawców górniczych z przedstawicielami strony społecznej.
