Są narzędzia, są miliardy do wydania. Zbliża się przełom w walce o czyste powietrze

Są narzędzia, są miliardy do wydania. Zbliża się przełom w walce o czyste powietrze
Fot. Adobe Stock. Data dodania: 20 września 2022

Do końca 2018 r. mają wejść w życie przepisy, które będą regulowały standardy jakości paliw stałych, co - wraz z działaniami programu Czyste Powietrze, wartego 132 miliardy złotych - ma doprowadzić do likwidacji smogu.

Udało się skutecznie przeprowadzić w Komisji Europejskiej notyfikację ustawy w sprawie norm jakości paliw stałych. Wszystko wskazuje na to, że w antysmogowych działaniach rządu, któremu nie sposób tu odmówić determinacji, zbliża się przełom.

- To otwiera drogę do uchwalenia przez Sejm ustawowego zakazu palenia mułami i flotokoncentratami w domowych paleniskach. Jesteśmy na ostatniej prostej - poinformował Piotr Woźny, pełnomocnik premiera ds. programu Czyste Powietrze i zastępca prezesa zarządu NFOŚiGW.

Palisz i wiesz

Ustawa wprowadza dwa bardzo ważne narzędzia. Ustanawia bezwzględny zakaz stosowania mułów i flotokoncentratów w paleniskach domowych oraz po raz pierwszy w polskim prawie wprowadza świadectwo jakości paliwa stałego. Jadąc na stację benzynową, wiemy dziś bowiem, czy tankujemy benzynę 95 czy 98 i za to płacimy. Idąc do składu węgla, polegamy tylko na uczciwości i oświadczeniu sprzedawcy; niestety często okazuje się, że konsumenci są rozczarowani jakością kupowanego węgla.

- W interesie konsumentów chcemy to zmienić i dlatego wprowadzamy świadectwo jakości paliw. To będzie prosty dokument wydawany przez sprzedawcę klientowi. W tym dokumencie będą widniały informacje np. na temat wartości kalorycznej i zasiarczenia węgla. To będzie także narzędzie, które może być używane przez straże miejskie czy burmistrzów - dodaje Woźny.

Podkreśla, że nowe przepisy nie mają na celu wyeliminowania węgla jako paliwa dla domów jednorodzinnych, lecz usunięcie z rynku odpadów poprzez kontrolę kilku tysięcy składów węgla - prostszą niż kilku milionów ich klientów.

Według Woźnego ustawa może zostać uchwalona na początku wakacji. To nie wszystko. Rząd czeka praca nad rozporządzeniem wykonawczym tejże ustawy, które ma uporządkować sposób sprzedaży węgla w skali ogólnopolskiej.

Przypomnijmy, że problemu norm jakości dla paliw stałych nie udało się rozwiązać w latach wcześniejszych. Po raz pierwszy Najwyższa Izba Kontroli pisała o narastającym problemie smogu już w roku 2000. W grudniu 2015 r. Polska została pozwana przez Komisję Europejską do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W lutym 2018 r. Trybunał stwierdził, że Polska w latach 2007-2015 nie ustanowiła skutecznego systemu ochrony swoich obywateli przed fatalnej jakości powietrzem.

Trujące ubóstwo

Kiedy mówi się w Polsce o walce z zanieczyszczeniami powietrza, coraz częściej zwraca się uwagę, wręcz eksponuje sytuację konsumentów.

- Ktoś, kto pali w domu śmieciami czy słabej jakości węglem, robi to nie dlatego, że ma takie hobby, tylko często robi to z przyczyn ekonomicznych - zauważa Piotr Woźny. Jego zdaniem nie rozwiążemy problemu smogu w Polsce, jeżeli nie zlikwidujemy problemu tzw. ubóstwa energetycznego.

Każda z miejscowości, gdzie występuje kłopot ze smogiem, ma własną specyfikę i dlatego oprócz ogólnopolskich przepisów i programów walki o czyste powietrze konieczne są także rozwiązania skierowane do poszczególnych miast.

- Chcemy rozmawiać z samorządowcami o tym, jak rozwiązywać problemy w poszczególnych miejscowościach. Nie da się zza biurka w Warszawie stworzyć modelu, który by pasował do całej Polski; trzeba zanurkować w rzeczywistość lokalną - mówi Piotr Woźny.

Dlatego też powstał program, który ma skoncentrować się na 33 polskich miastach będących na opublikowanej przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) w 2016 r. liście 50 najbardziej zanieczyszczonych miast w UE. Postanowiono podzielić je na dwie grupy: do 100 tys. mieszkańców i powyżej tej granicy.

- W przypadku miast do 100 tys. mieszkańców wprowadzamy jednolity dla wszystkich miast standard współpracy między rządem a samorządami.

Z miastami powyżej 100 tys. mieszkańców rozmawiamy o indywidualnych programach wsparcia. Po pierwszych rozmowach widzimy, że najistotniejszym problemem dla dużych miast są pozbawione termomodernizacji wielorodzinne budynki komunalne opalane indywidualnymi paleniskami - wyjaśnia Woźny.

Około 13 proc. "ubogich energetycznie" mieszkańców Polski mieszka w miejscowościach powyżej 100 tys. mieszkańców, a 87 proc. takich gospodarstw znajduje się w miejscowościach poniżej 100 tys. mieszkańców. W miastach poniżej 100 tys. mieszkańców największym chyba problemem są domy jednorodzinne. W dużych miastach "generatory smogu" to wielorodzinne budynki komunalne. Nie mają prywatnego właściciela, a więc także funduszu remontowego, nie mogą się zatem starać np. o środki z funduszu termomodernizacji. W przypadku Śląska, gdzie w aglomeracji skala smogu jest potężna, pozbawione są dostępu do środków zarówno z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, jak i z Regionalnego Programu Operacyjnego.

Miliardy do wydania

Potrzebne narzędzie już jest. Przyśpieszeniu walki ze smogiem pomoże podpisane 7 czerwca br. porozumienie w sprawie realizacji programu priorytetowego Czyste Powietrze. Celem nowego systemu jest poprawa efektywności energetycznej istniejących zasobów mieszkalnych budownictwa jednorodzinnego poprzez gruntowną termomodernizację i wymianę palenisk - źródeł ciepła.

Program będzie realizowany w latach 2018-29. Jego budżet opiewa na 103 mld złotych, z czego finansowanie w formie dotacji to 63,3 mld zł, a w formie pożyczek zwrotnych - 39,7 mld zł. Wraz z wkładem własnych inwestorów, wartość inwestycji w ramach programu ma sięgnąć 132 mld zł.

W realizację programu Czyste Powietrze zaangażowali się m.in. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, 16 wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej oraz Bank Ochrony Środowiska, który od początku swojego istnienia udzielił na cele związane z ochroną atmosfery kredytów o łącznej wartości 12,6 mld zł.

- Bazując na swoim doświadczeniu w finansowaniu proekologicznych inwestycji, będziemy aktywnie wspierać program Czyste Powietrze - deklaruje Bogusław Białowąs, prezes BOŚ. - Zakładamy, że w czasie jego trwania pomożemy poprawić efektywność energetyczną 4 mln domów jednorodzinnych, wymienimy 3 mln kotłów starej generacji oraz zamontujemy ponad milion niskoemisyjnych, innowacyjnych źródeł ciepła.
×

DALSZA CZĘŚĆ ARTYKUŁU JEST DOSTĘPNA DLA SUBSKRYBENTÓW STREFY PREMIUM PORTALU WNP.PL

lub poznaj nasze plany abonamentowe i wybierz odpowiedni dla siebie. Nie masz konta? Kliknij i załóż konto!

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu

Podaj poprawny adres e-mail
W związku z bezpłatną subskrypcją zgadzam się na otrzymywanie na podany adres email informacji handlowych.
Informujemy, że dane przekazane w związku z zamówieniem newslettera będą przetwarzane zgodnie z Polityką Prywatności PTWP Online Sp. z o.o.

Usługa zostanie uruchomiania po kliknięciu w link aktywacyjny przesłany na podany adres email.

W każdej chwili możesz zrezygnować z otrzymywania newslettera i innych informacji.
Musisz zaznaczyć wymaganą zgodę

KOMENTARZE (0)

Do artykułu: Są narzędzia, są miliardy do wydania. Zbliża się przełom w walce o czyste powietrze

NEWSLETTER

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu.

Polityka prywatności portali Grupy PTWP

Logowanie

Dla subskrybentów naszych usług (Strefa Premium, newslettery) oraz uczestników konferencji ogranizowanych przez Grupę PTWP

Nie pamiętasz hasła?

Nie masz jeszcze konta? Kliknij i zarejestruj się teraz!