Komisja Europejska bagatelizuje skutki restrukturyzacji polskiego górnictwa?

Komisja Europejska bagatelizuje skutki restrukturyzacji polskiego górnictwa?
Fot. Adobe Stock. Data dodania: 20 września 2022

Raport KE minimalizuje negatywne konsekwencje restrukturyzacji sektora węglowego, za którą zapłacą lokalne społeczności - uważa Polski Komitet Energii Elektrycznej. Dodaje, że rozwój OZE nie zrekompensuje utraty miejsc pracy w sektorze węglowym.

  • - Raport Komisji Europejskiej nie zawiera też rzetelnej analizy jak powinien przebiegać proces przekwalifikowania blisko pół miliona pracowników (w całej UE), którzy są narażeni na utratę pracy - podkreślono we wtorkowym oświadczeniu.
  • PKEE to organizacja zrzeszająca największe polskie firmy branży opublikowała swoje stanowisko do raportu Centrum Badawczego Komisji Europejskiej z końca lipca br. dotyczącego regionów węglowych w UE.
  • W jej opinii proponowane przez Komisję Europejską działania zaradcze związane z procesem wygaszania sektora węglowego i odstawiania elektrowni węglowych "nieadekwatne do trafnie zidentyfikowanej skali wyzwań, stojących przed regionami uzależnionymi od węgla".
  • Jednym z takich regionów jest polski Śląsk.

- Raport nie wskazuje dobrze uzasadnionych propozycji działań zaradczych i pomija przy tym takie skutki jak: depopulację regionów węglowych na skutek migracji, utratę kapitału ludzkiego czy wzrost ubóstwa - podkreślono w stanowisku PKEE.

Z raportu Centrum Badawczego Komisji Europejskiej wynika, że w 2015 r. udział węgla (zarówno kamiennego jak i brunatnego) w miksie energetycznym wszystkich państw Unii Europejskiej wyniósł 24 proc.. W tym samym okresie w 14 państwach członkowskich udział węgla w miksie energetycznym przekraczał 20 proc., z czego w pięciu państwach udział ten był wyższy niż 40 proc.

Jednocześnie w 2015 r. moc zainstalowana w 207 elektrowniach węglowych (zarówno wykorzystujących węgiel kamienny jak i brunatny) w UE równała się ok. 150 GW, liczba kopalń węgla wynosiła 128, a roczne wydobycie węgla kamiennego i brunatnego wynosiło ok. 500 mln ton.

Sektor węglowy w UE zatrudniał, według danych za 2015 r., ok. 237 tys. osób, z czego ok. 80 proc. zatrudnionych było w górnictwie węgla kamiennego i brunatnego. Liczba osób zatrudnionych w UE w miejscach pracy pośrednio zależnych od sektora węglowego wynosiła w 2015 r. ok. 215 tys.

W Unii Europejskiej w branży węglowej i sektorach zależnych pracowało w 2015 r. ok. 452 tys. osób. W skali wszystkich zatrudnionych w UE to nie jest znacząca liczba. Zatrudnienie to jest skoncentrowane w kilku regionach: w woj. śląskim, Yugoiztochen w Bułgarii, Severozapad i Moravskoslezsko w Czechach, Muenster w Niemczech oraz Sud-Vest Oltenia w Rumunii.

W Polsce - jak wynika z raportu - w sektorze węglowym zatrudnionych jest ok. 112 tys. osób, co stanowi ok. 50 proc. wszystkich pracowników tej branży w UE. Zgodnie z raportem w samym 2018 r. planowane jest zamknięcie 31 kopalń. Szacuje się również, że zagrożonych miejsc pracy w górnictwie węgla jest ok. 109 tys., czyli ok. 60 proc. wszystkich miejsc pracy w tym sektorze.

Równolegle do wygaszania kopalń następować będzie stopniowe odstawianie elektrowni węglowych, co prowadzić będzie do zmniejszenia mocy zainstalowanej w tych elektrowniach z ok. 150 GW w 2016 r. do ok. 105 GW w 2025 r. i ok. 55 GW w 2030 r. Doprowadzi to do dodatkowej likwidacji 15 tys. miejsc pracy w latach 2020-2025 i dalszych 18 tys. w latach 2025-2030.

W przypadku Polski do 2025 r. ma zostać wygaszone ok. 35 proc., a do 2030 r. dalsze 30 proc. zainstalowanych mocy w elektrowniach węglowych. Szacuje się, że łącznie likwidacja kopalń węgla oraz odstawianie elektrowni węglowych w UE doprowadzi do utraty ok. 27 tys. miejsc pracy do 2020 r.

Skumulowana liczba utraconych miejsc pracy w sektorze górnictwa wyniesie do 77 tys. w 2025 r. i 160 tys. w 2030 r. w całej Unii Europejskiej. Z raportu wynika, że w województwie śląskim liczba miejsc pracy w sektorze węglowym zmniejszy się do 2030 r. o 50 proc, czyli o ok. 40 tys. Raport wskazuje również, że regiony, w których działa sektor węglowy, cechują się przeważnie PKB per capita mniejszym od średniej krajowej. Wyjątkiem od tej reguły jest m.in. województwo śląskie.

Dodatkowo zgodnie z raportem, regiony, w których zagrożenie utratą miejsc pracy jest największe, znajdują się w stosunkowo niezamożnych państwach członkowskich, tj. Polsce, Bułgarii, Czechach i Rumunii. Ponadto wysokie zagrożenie utratą miejsc pracy w górnictwie i elektroenergetyce węglowej występuje również w Niemczech.

W Raporcie opisano przejściowe środki zaradcze, które miałyby pomóc węglowym regionom. wymieniono wychwyt i sekwestrację dwutlenku węgla (CCS), wykorzystanie miejsc po kopalniach do lokowania w nich odnawialnych źródeł energii m.in. hydroenergetyki, rekultywację terenów pokopalnianych oraz tworzenie miejsc pracy w przemyśle i usługach.

- Niestety działania te opisane są w raporcie w ogólny sposób, często bez podania szczegółów. Komentarz PKEE Komisja Europejska potwierdza, że regiony uzależnione od węgla są mniej zamożne i dlatego wymagają znacznych nakładów finansowych na transformację, nie będąc w stanie sfinansować jej samodzielnie. Przy czym do najbardziej dotkniętych negatywnymi skutkami transformacji, związanymi z likwidacją kopalń i wyłączaniem elektrowni węglowych, należą regiony położone w Polsce - uważa PKEE.

- W opinii PKEE celowe jest opracowanie i wdrożenie rozwiązań systemowych na poziomie całej UE, tak aby zapewnić finansowanie niskoemisyjnej transformacji w mniej zamożnych państwach członkowskich(...) uważamy że nie uwzględniają one ryzyka związanego z brakiem opłacalności technologii CCS oraz spodziewanym sprzeciwem lokalnych społeczności co do budowy na ich obszarze instalacji podziemnego składowania dwutlenku węgla. Kontrowersje może też budzić sugerowana w raporcie konwersja zamykanych kopalń i elektrowni węglowych na farmy wiatrowe i PV - czytamy w oświadczeniu.

W ocenie Komitetu dalszy rozwój źródeł OZE nie zrekompensuje dysproporcji między utraconymi miejscami pracy a potencjalnym "zielonym" zatrudnieniem.

- Wynika to nie tylko z kompletnie odmiennych uwarunkowań technologicznych, ale też z ograniczonego w instalacjach OZE zapotrzebowania na prace operacyjne. Jeszcze więcej wątpliwości może budzić proponowane w raporcie przekształcenie regionów węglowych na atrakcje turystyczne bez przeprowadzenia rzetelnej analizy jak miałaby przebiegać taka transformacja. Najsłabszą stroną raportu jest brak kwantyfikacji możliwości przekwalifikowania pracowników z uwzględnieniem realnego poziomu rozwoju czystych technologii węglowych i potencjału rozwoju OZE w danym regionie węglowym - ocenia Komitet.

Organizacja podkreśla konieczność stworzenia specjalnego funduszu, dedykowanego wyłącznie transformacji regionów uzależnionych od węgla.

- Postulat Parlamentu Europejskiego co do utworzenia takiego funduszu, nie został jednak odzwierciedlony w ramach przedstawionych niedawno przez KE wniosków legislacyjnych. Komisja Europejska wskazuje, że regiony węglowe cechują się obecnie niską stopą bezrobocia, co powinno pozwolić im zaabsorbować wspomniane wyżej skutki. Niestety, w raporcie nie uwzględniono dotychczasowych europejskich doświadczeń, związanych ze zmianą struktury zatrudnienia w regionach węglowych. Likwidacja przemysłu węglowego może prowadzić do strukturalnych i długofalowych problemów społecznych oraz ekonomicznych - czego przykładem jest poprzemysłowy rejon Walii - zauważył Komitet.

W jego ocenie organizacji założenie dotyczące wyłączenia ok. 70 proc. mocy zainstalowanych w elektrowniach węglowych w Polsce do 2030 r. jest przy tym nierealne.

- W efekcie jego realizacji nastąpiłoby poważne zagrożenie bezpieczeństwa dostaw energii. Doprowadziłoby to do zapłaty kosztów realizacji polityki dekarbonizacyjnej przez całą polską gospodarkę - podsumował PKEE.
×

DALSZA CZĘŚĆ ARTYKUŁU JEST DOSTĘPNA DLA SUBSKRYBENTÓW STREFY PREMIUM PORTALU WNP.PL

lub poznaj nasze plany abonamentowe i wybierz odpowiedni dla siebie. Nie masz konta? Kliknij i załóż konto!

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu

Podaj poprawny adres e-mail
W związku z bezpłatną subskrypcją zgadzam się na otrzymywanie na podany adres email informacji handlowych.
Informujemy, że dane przekazane w związku z zamówieniem newslettera będą przetwarzane zgodnie z Polityką Prywatności PTWP Online Sp. z o.o.

Usługa zostanie uruchomiania po kliknięciu w link aktywacyjny przesłany na podany adres email.

W każdej chwili możesz zrezygnować z otrzymywania newslettera i innych informacji.
Musisz zaznaczyć wymaganą zgodę

KOMENTARZE (4)

Do artykułu: Komisja Europejska bagatelizuje skutki restrukturyzacji polskiego górnictwa?

NEWSLETTER

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu.

Polityka prywatności portali Grupy PTWP

Logowanie

Dla subskrybentów naszych usług (Strefa Premium, newslettery) oraz uczestników konferencji ogranizowanych przez Grupę PTWP

Nie pamiętasz hasła?

Nie masz jeszcze konta? Kliknij i zarejestruj się teraz!