Zmiany wprowadzone w dyrektywach Nowego Podejścia

Zmiany wprowadzone w dyrektywach Nowego Podejścia
Fot. Adobe Stock. Data dodania: 20 września 2022

Szczegółowe obowiązki podmiotów gospodarczych, elementy deklaracji zgodności UE, wymagania dotyczące dokumentacji technicznej, przyznawania akredytacji czy określania sankcji karnych za wprowadzenie na rynek produktów niezgodnych z obowiązującym prawem – to m.in. zmiany w tych obszarach wprowadziły unijne dyrektywy Nowego Podejścia. FAMUR S.A. przybliża te ważne dla producentów przepisy.

Celem powstania Wspólnoty Europejskiej było zapewnienie bezpiecznego i swobodnego przepływu ludzi, towarów i usług. Aby to umożliwić, Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej przyjmują akty prawne zwane dyrektywami, których zapisy muszą zostać wdrożone do prawa krajowego każdego z członków wspólnoty za pomocą odpowiednich rozporządzeń i ustaw. W przypadku swobodnego przepływu produktów dokumenty te określają wymagania dla wyrobów projektowanych, ich budowy oraz procedury oceny ich zgodności. Doświadczenie pokazało, iż nakładanie się przepisów w różnych aktach prawnych UE doprowadziło do powstania niejasności zarówno u producentów wyrobów, jak i organów krajowych. Zaobserwować można było również osłabienie konkurencyjności firm, które przestrzegały podmiotowych przepisów w stosunku to tych, które je obchodziły. W pewnych przypadkach nastąpił nawet brak zaufania względem niektórych jednostek notyfikowanych ze względu na niejednolite praktyki władz krajowych w zakresie ich wyznaczania. Powyższe obserwacje spowodowały potrzebę uzupełnienia i doprecyzowania istniejących przepisów.

To właśnie z tych powodów powstał tzw. Nowy Pakiet Legislacyjny, zwany również pakietem towarowym (NLF), który został przyjęty w 2008 r. Obejmuje on Decyzje Parlamentu Europejskiego i Rady nr 768/2008/WE [1] oraz Rozporządzenia PE i Rady (WE) nr 764/2008 [2] i 765/2008 [3]. Decyzja 768/2008/WE [1] ustanowiła wspólne ramy wprowadzania produktu do obrotu, m.in. wyznaczając obowiązki podmiotów gospodarczych, wymagania względem oznakowania i etykietowania produktów oraz przepisy umożliwiające wzmocnienie nadzoru rynku. Dodatkowo rozporządzenie nr 765/2008 [3] uzupełniło je o reguły akredytacji pozwalające oceniać kompetencje jednostek oceniających zgodność (wspólny system akredytacji jednostek notyfikowanych) oraz wzór i wymagania oznakowania CE. Natomiast rozporządzenie 764/2008 [2] wzbogaciło te prawa o procedury usprawniające swobodny, przepływ towarów. Dodatkowo, by zapewnić weryfikację słuszności zapisów aktów prawnych, w styczniu 2013 roku przyjęto reguły normalizacyjne zawarte w rozporządzeniu nr 1025/2012 [4], które zapewniają współpracę europejskich i krajowych organizacji normalizacyjnych.

Po pozytywnych konsultacjach społecznych wymagania pakietu NLF włączono do aktualnie obowiązujących dyrektyw, i tak w marcu 2016 roku w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej został opublikowany pakiet odpowiednich aktów prawnych. Znalazły się wśród nich dyrektywy: 2014/30/UE [6] - odnosząca się do kompatybilności elektromagnetycznej (zastępująca dyrektywę 2004/108/WE), 2014/34/UE [8] - dotyczącą urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w atmosferze potencjalnie wybuchowej (zastępuje dyrektywę 94/9/WE) oraz 2014/35/UE [10] - przeznaczona dla sprzętu elektrycznego przewidzianego do stosowania w określonych granicach napięcia (zastępuje dyrektywę 2006/95/WE). Wymagania wymienionych powyżej dyrektyw zaczęły obowiązywać w krajach członkowskich z dniem 20 kwietnia 2016 roku. Aktem prawnym implementującym na rynku polski powyższe wymagania jest ustawa o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku (Dz.U. 2016 poz. 542) [5] oraz stosowne rozporządzenia Ministerstwa Rozwoju [9] i odpowiednie ustawy [7, 11] krajowe dla każdej z dyrektyw. Dokumenty te należy stosować łącznie.

Ze względu na obszerność zmian wynikających z zapewnienia spójności przepisów krajowych z europejskim systemem prawnym NLF postanowiono nie niwelować ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r o systemie oceny zgodności, a ograniczyć jej zakres przedmiotowy i uchylić zapisy ujęte w nowej ustawie o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku [5]. Jednocześnie dla dyrektyw przypisano nową numerację: 2014/xx/UE. Do wszystkich aktów prawnych [5, 6, 7, 8, 9, 10] wprowadzono definicje horyzontalne ułatwiające rozumienie zapisów w nich stosowanych, a w dyrektywie 2014/34/UE [8] dodatkowo zastąpiono pojęcie „części i podzespoły” określeniem „komponenty”.

W powyższych aktach uściślono również obowiązki producentów jak i upoważnionych przedstawicieli oraz sformułowano najważniejsze zasady dokonywania oceny zgodności (m.in. jej zakresu, zawartości i układ deklaracji zgodności UE, kwestii dot. oznakowania CE, domniemania zgodności w przypadku stosowania norm zharmonizowanych). Deklaracja zgodności UE zastąpiła dotychczas obowiązującą deklaracje zgodności WE. We wszystkich dyrektywach wprowadzono zapis, iż ocena zgodności jest „wyłącznie obowiązkiem producenta” [6, 8, 10]. Tym samym wzmocniono świadomość odpowiedzialności producenta w zakresie konstrukcji urządzenia, wyboru właściwego modułu oceny zgodności oraz istoty dokumentacji przekazywanej użytkownikowi. Określono, iż zawartość dokumentacji technicznej zależna jest od zastosowanej procedury oceny zgodności produktu. Uszeregowano procedury oceny zgodności „od najmniej do najbardziej surowej, proporcjonalnie do poziomu występującego zagrożenia oraz wymaganego poziomu bezpieczeństwa” [6, 8, 10], wprowadzając oznaczenia modułów od A do G i nieznacznie zmieniając ich nazewnictwo. Dostosowano je do ich aktualnej wersji określonej w decyzji NLF, zachowując określone elementy specyficzne.

W wymienionych aktach zapisano również, iż ogólne zasady oznakowania CE są określone w art. 30 rozporządzenia 765/2008 [3], a przepisy szczegółowe zawarto w niniejszych dokumentach [5, 6, 7, 8, 9, 10]. Na produkcie musi być umieszczona nazwa i adres producenta oraz numer umożliwiający zidentyfikowanie produktu. Ponadto konieczne jest jednoznaczne powiązanie produktu z jego dokumentacją techniczną. W przypadku produktu importowanego wymagane jest dodatkowo umieszczenie nazwy i adresu importera.

Poza tym każdy podmiot gospodarczy musi być w stanie wskazać na żądanie władz dostawcę danego wyrobu lub w przypadku bezpośredniego dostawcy urządzenia musi być on potrafić określić, kto był odbiorcą danego produktu. Importerzy zostali zobowiązani do sprawdzenia, czy producent dokonał oceny zgodności z zastosowaniem wymaganej procedury i sporządził dokumentację techniczną, do której na żądanie muszą mieć dostęp władze. Dodatkowo importerzy odpowiadają za weryfikację poprawności oznakowania produktu oraz kompletności jego dokumentów. Importer przechowuje kopie deklaracji zgodności oraz jest zobligowany do umieszczenia na produkcie lub na opakowaniu (jeżeli jest to niemożliwe na produkcie) swojej nazwy i adresu. Natomiast dystrybutor weryfikuje oznakowanie CE, nazwę producenta, ewentualnie importera oraz kompletność dokumentów. Gdy importer lub dystrybutor pod swoją własną nazwą lub znakiem towarowym wprowadza produkt lub modyfikuje urządzenie, podlega tym samym obowiązkom i przepisom jak producent. Nałożono na importerów i dystrybutorów obowiązek współpracy z organami nadzoru rynku, co ma przyczynić się do skutecznego eliminowania z rynku wyrobów niebezpiecznych i niezgodnych.

We wszystkich aktach doprecyzowano przepisy dotyczące nadzoru rynku, w szczególności dostosowania do prawa UE procedur postępowania w przypadku wyrobów stwarzających zagrożenie oraz określenia procedur postępowania w przypadku niezgodności o charakterze formalnym. Zapisy ustawy [5] umożliwiają wymianę informacji między państwami członkowskimi oraz regulują w art. 58 listę organów nadzoru rynku upoważnionych do kontroli produktów w zakresie spełnienia wymagań lub stwarzanego przez nie zagrożenia. Działania te podejmowane są z urzędu lub w uzasadnionych przypadkach na wniosek Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK). Informacje o wyrobach niespełniających wymagań przekazuje on nie tylko instytucjom krajowym i Komisji Europejskiej, lecz także Służbie Celnej i organom nadzoru rynku innych krajów członkowskich.

W celu skutecznego zapobiegania wprowadzeniu na rynek produktów niezgodnych z wymaganiami ustawy [5] zaostrzono system kar za takie działania - producent może zostać ukarany karą administracyjna wynosząca do 100 tys. zł. Gdy jednak wyeliminuje niezgodności lub zagrożenia, może uniknąć kary. Do ustawy [5] wprowadzono również zapisy pakietu NLF dotyczące reguł akredytacji pozwalające oceniać kompetencje jednostek oceniających zgodność (reguły autoryzacji i notyfikacji, zakres działalności, uprawnień Polskiego Centrum Akredytacji PCA). Uściślono, że spółki zależne i podwykonawcy jednostek mają obowiązek przestrzegać wymagania dotyczące notyfikacji. Ustanowiono możliwość wniesienia zastrzeżenia do notyfikacji przez państwa członkowskie. W ustawie [5] zawarto również mechanizmy wzmacniające merytoryczny nadzór nad działalnością PCA (wzmocnienie kompetencyjne i merytoryczne Rady ds. Akredytacji, wprowadzenie obowiązków planistycznych i sprawozdawczych w zakresie działalności merytorycznej PCA) oraz zapewnianiające działalność niekomercyjna PCA (zysk jest głównie przekazywany na rozszerzenie zakresu działalności merytorycznej PCA).

Iwona Grad, FAMUR S.A. Elektryka Oddział w Katowicach

Źródła:

1) Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady nr 768/2008/WE z dnia 9 lipca 2008 r. w sprawie wspólnych ram dotyczących wprowadzania produktów do obrotu, uchylająca decyzję Rady 93/465/EWG.

2) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 764/2008 z dnia 9 lipca 2008 r. ustanawiające procedury dotyczące stosowania niektórych krajowych przepisów technicznych do produktów wprowadzonych legalnie do obrotu w innym państwie członkowskim oraz uchylające decyzję nr 3052/95/WE

3) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 765/2008 z dnia 9 lipca 2008 r. ustanawiającego wymagania w zakresie akredytacji i nadzoru rynku odnoszące się do warunków wprowadzania produktów do obrotu i uchylające rozporządzenie (EWG) nr 339/93.

4) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1025/2012 z dnia 25 października 2012 r. w sprawie normalizacji europejskiej, zmieniające dyrektywy Rady 89/686/EWG i 93/15/EWG oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 94/9/WE, 94/25/WE, 95/16/WE, 97/23/WE, 98/34/WE, 2004/22/WE, 2007/23/WE, 2009/23/WE i 2009/105/WE oraz uchylające decyzję Rady 87/95/EWG i decyzję Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1673/2006/WE (Tekst mający znaczenie dla EOG).

5) Ustawa z dnia 13 kwietnia 2016 r. o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku (Dz.U. 2016 poz. 542).

6) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego I Rady 2014/30/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do kompatybilności elektromagnetycznej (Dz. Urz. UE L96 z 29.03.2014, str. 79)

7) Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o kompatybilności elektromagnetycznej (Dz.U. 2007 nr 82 poz. 556, z 2010 r. poz. 679, z 2012 r. poz. 1445, z 2015 r. poz. 2281, z 2016 r. poz. 542,)

8) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2014/34/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w atmosferze potencjalnie wybuchowej.

9) Rozporządzenia Ministra Rozwoju z dnia 6 czerwca 2016 r. w sprawie wymagań dla urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w atmosferze potencjalnie wybuchowej (Dz.U.2016, poz. 817).

10) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego I Rady 2014/35/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do udostępnienia na rynku sprzętu elektrycznego przewidzianego do stosowania w określonych granicach napięcia (Dz. Urz. UE L96 z 29.03.2014, str. 357)

11) Rozporządzenia Ministra Rozwoju z dnia 2 czerwca 2016 r. w sprawie wymagań dla sprzętu elektrycznego (Dz.U.2016, poz. 806).
×

DALSZA CZĘŚĆ ARTYKUŁU JEST DOSTĘPNA DLA SUBSKRYBENTÓW STREFY PREMIUM PORTALU WNP.PL

lub poznaj nasze plany abonamentowe i wybierz odpowiedni dla siebie. Nie masz konta? Kliknij i załóż konto!

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu

Podaj poprawny adres e-mail
W związku z bezpłatną subskrypcją zgadzam się na otrzymywanie na podany adres email informacji handlowych.
Informujemy, że dane przekazane w związku z zamówieniem newslettera będą przetwarzane zgodnie z Polityką Prywatności PTWP Online Sp. z o.o.

Usługa zostanie uruchomiania po kliknięciu w link aktywacyjny przesłany na podany adres email.

W każdej chwili możesz zrezygnować z otrzymywania newslettera i innych informacji.
Musisz zaznaczyć wymaganą zgodę

KOMENTARZE (0)

Do artykułu: Zmiany wprowadzone w dyrektywach Nowego Podejścia

NEWSLETTER

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu.

Polityka prywatności portali Grupy PTWP

Logowanie

Dla subskrybentów naszych usług (Strefa Premium, newslettery) oraz uczestników konferencji ogranizowanych przez Grupę PTWP

Nie pamiętasz hasła?

Nie masz jeszcze konta? Kliknij i zarejestruj się teraz!